پیشرفت‌های چشم‌گیر در حوزه هوش مصنوعی(Artificial intelligence) و هوشمند‌سازی تجهیزات به‌طور قابل‌توجهی توانسته است فناوری‌های ساخت و نگهداری تونل‌های دفاعی را متحول کند. این تحقیق به بررسی نقش هوش مصنوعی و فناوری‌های هوشمند در طراحی، ساخت، و مدیریت تونل‌های دفاعی می‌پردازد. با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین و سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، می‌توان فرآیندهای طراحی و ساخت را بهینه‌سازی کرده و زمان و هزینه را کاهش داد. همچنین، ادغام حسگرهای هوشمند و رباتیک در این حوزه امکان جمع‌آوری داده‌های لحظه‌ای و نظارت بر شرایط محیطی را فراهم می‌کند که به افزایش ایمنی و کارایی سازه‌ها می‌انجامد. در این مقاله، ضمن تحلیل چالش‌ها و فرصت‌های موجود، به بررسی نمونه‌های موفق کاربرد این فناوری‌ها در پروژه‌های تونل‌سازی دفاعی پرداخته می‌شود. نتایج این تحقیق می‌تواند راهنمایی برای مهندسان و مدیران پروژه‌های دفاعی در راستای بهره‌برداری از تکنولوژی‌های نوین باشد.